مبلغان و پدیده کم‏حجابی

به اعتقاد جامعه شناسان هیچ پدیده اجتماعی بدون علت رخ نمی‏دهد، جز آنکه ریشه یابی و شناخت علت‏برخی از آن‏ها چنان دشوار و پیچیده است که گمان می‏شود علت‏خاصی ندارد. این پدیده‏ها به سادگی رخ می‏دهد و رشد می‏یابد اما سامان دهی آن‏ها همچون کوه‏ها ناممکن است، یا همچون آب است که به راحتی بر خاک جریان می‏یابد اما چون در زمین فرو رود بیرون آوردن آن بسی دشوار است.
موضوع پوشش زنان امروز از زمره همان پدیده‏ها است که در نگاه سطحی علت عمده آن ناآگاهی یا سست اعتقادی و ضعف ایمان است، اما به دیده عمیق‏تر این پدیده برگرفته از عوامل روانی و اجتماعی دیگری است که چاره‏جویی برای آن بدون شناخت دقیق علت‏بروز آن ممکن نیست. چنانکه پزشک پیش از چاره اندیشی برای درمان بیمار، درصدد شناخت عوامل بیماری و علائم آن بر می‏آید، درد را از علائم آن تشخیص می‏دهد و آنگاه به درمان می‏پردازد، در پدیده‏های اجتماعی نیز بدون شناخت علت دقیق هر پدیده ارائه یک راهکار برای اصلاح همه آن‏ها همانند صدور یک نسخه برای همه دردها است که نه تنها درد و ضایعه را برطرف نمی‏کند، گاه مشکل را پیچیده‏تر و درمان ناپذیر می‏گرداند.
بی‏تفاوتی زنان و دختران به پوشش اندام، برگرفته از عوامل و انگیزه‏های متفاوتی است که مبلغ بدون شناخت دقیق علت آن نمی‏تواند در طریق اصلاح رفتار فرد گامی مؤثر بر دارد. شاید یکی از عوامل بی تاثیر شدن اندرزها در این باره همین نکته باشد که معمولا افراد بدون شناسایی انگیزه و علت‏بد حجابی، با روش و برخوردی ثابت در صدد اندرز و اصلاح بر می‏آیند و چون نتیجه‏ای مشاهده نمی‏کنند، اینان دلسرد و آنان جسورتر می‏گردند و رفته رفته از موضوعی عادی، مشکلی بزرگ پدید می‏آید.
در این نوشتار سعی شده است پیرامون برخی از انگیزه‏ها و عوامل مهم‏تر بد حجابی نکاتی ارائه و آنگاه شیوه کار تبلیغی بیان شود.
این عوامل چند گونه‏اند: فرهنگی، اعتقادی، روانی و اجتماعی. در این نوشتار به موضوع ناآگاهی زنان و جنبه‏های درست و نادرست تبلیغی در این باره اشاره می‏گردد.
دورنمای عوامل و انگیزه‏ها
بر پایه نظرسنجی و تحقیق هشت‏ساله اینجانب پیرامون علت کم توجهی دختران و زنان به حجاب، نتایجی به دست آمده که برخی به قرار زیر است:
الف - از میان پانصد نفر بانوی کم حجاب، اظهارات هشتاد درصد آنان نشان داد که بی‏اطلاعی از فوائد و آثار پوشیدگی و پیامدهای ناپوشیدگی، اصلی‏ترین عامل کم حجابی ایشان است; هر چند انگیزه‏های دیگری نیز در رفتار آنان تاثیر داشته است.
ب - در میان بانوان بی تفاوت به حجاب، برخی دخترانی از خانواده‏های مذهبی بودند که مادران ایشان در توجیه و تربیت آنان موفق نبوده‏اند. در نظر خواهی از مادران، آن‏ها اظهار کرده‏اند که با همه اعتقاد خود به خوبی حجاب، نتوانسته‏اند دلایل قانع کننده‏ای به فرزندانشان ارائه کنند.
ج - به تصور عده‏ای پوشش مورد اعتقاد و عمل آنان همان است که خداوند از ایشان خواسته است و بیش از این لازم نیست.
د - به اظهار عده‏ای دیگر، مراعات پوشش اسلامی دشوار و مانع از فعالیت‏های اجتماعی است. بعضی با اعتقاد به لزوم پوشش بهتر، اعتراف می‏کردند که برای چنین کاری باید ایمان زیادی داشت که آن‏ها از آن بی بهره‏اند.
ه - گروهی بدین سبب به پوشیدگی خود اهمیت نمی‏دادند که حجاب را در زندگی شان عامل خوشبختی و موفقیت‏یا پیشرفت نمی‏دانستند و نقش آن را خنثی می‏پنداشتند. نزد این عده نه فقط حجاب، بلکه بیشتر امور مورد تایید دین عامل خوشبختی یا پیشرفت نیست. پس از تحقیق و نظر سنجی از بانوان با حجاب و معتقد نیز معلوم شد که تعداد فراوانی، هر چند مراعات حریم میان زن و مرد را نوعی وظیفه ضروری می‏دانستند، ولی از آثار شگرف آن در سلامت محیط جامعه و ایجاد امنیت عمومی و استحکام پیوند خانوادگی بی‏اطلاع بودند.
از دیگر دلایل بی‏اطلاعی افراد از فلسفه حجاب و پیامدهای نا پوشیدگی، وجود بهانه‏های واهی است که نسبت‏به حجاب مطرح می‏کنند. از آن نمونه برخی می‏گویند:
ما همه آزاد آفریده شده‏ایم. نباید دختران و زنان را در حجاب زندان کرد. زن و مرد همه باید مثل خواهر و برادر باشند. پوشش ظاهر مهم نیست، قلب باید پاک باشد. وظیفه مردان است که از نگاه دوری کنند.
دختری دانشجو در نظر سنجی اظهار کرده بود: «حجاب به دوره ما مربوط نمی‏شود، چون باید با زمانه پیش رفت‏» اما وی معلوم نکرده بود که درستی یا نادرستی حرکت زمانه را چه کسی معین می‏کند. او معنی «با زمانه پیش رفتن‏» را «زمانه تو را به پیش بردن‏» دانسته بود.
برخی از ابعاد بی اطلاعی زنان به قرار زیر است:
الف - نشناختن ویژگی‏های جسمی و روحی خود.
ب - نشناختن مرد.
ج - ندانستن هدف آفرینش خود و تفاوت‏هایش با مرد.
د - بی‏آلایشی زنان که سبب می‏شود به همگان اعتماد داشته باشند.
ه - بی‏اطلاعی از معارف دین و احکام.
و - وجود همسران کم اطلاعی که در رشد فرهنگی خانواده خود کوشش نمی‏کنند.
ز - کمبود مجالس پربار برای بانوان.
ح - کمبود کتاب‏های ویژه زنان.
زنان به علت اشتغال به کار خانه کمتر فرصت مطالعه یا حضور در نشست‏های علمی دارند و وظیفه مدیر خانه است که تا می‏تواند در رشد فکری و فرهنگی آن‏ها بکوشد. «گویند: اولین کسانی که در روز قیامت‏به انسان می‏آویزند همسر و فرزندانند که فرد را در پیشگاه خداوند باز می‏دارند و می‏گویند: پروردگارا، حق ما را از او بستان، زیرا آنچه نمی‏دانستیم به ما تعلیم نداد و بی آنکه ما بدانیم از مال حرام ما را تغذیه می‏نمود.پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده است: هیچ کس خدای را به گناهی بزرگتر از جهالت همسر و فرزندان دیدار نمی‏کند.» (1)
گفت و گوی ما با گروهی از بانوان، آشکار ساخت که بیشتر بانوان بی آلایش، به علت نشناختن طبیعت غرایز مرد، به آن‏ها بسیار خوشبین‏اند و اظهار نظرها و نگاه‏های آنان را ناپسند و غرض‏آلود نمی‏دانند، عده‏ای نیز می‏پندارند هر گاه مردی همسر داشته باشد نگاه و رفتارش بی‏غرض و نسبت‏به زنان بی‏تفاوت است. غافل از اینکه تا ایمان اشخاص آزموده نشده و نگاه‏هایشان مهار نگردیده باشد نمی‏توان به آن‏ها مطمئن بود.
آموزگاران ناآزموده
پیوسته باید این اصل روان شناختی را در نظر داشت که برای تخریب یک عقیده یا پدیده اجتماعی دفاع نادرست همانند مبارزه سنجیده تاثیرگذار است. مشکل پوشش ناکامل بانوان، فقط نبود کتاب راهنما نیست. وجود برخی گفتارها یا کتاب‏های بی‏محتوا نیز در این بحران نقش داشته است.
نویسنده‏ای در ده‏ها صفحه از کتاب خود پیرامون حجاب، بدون ارائه دلایل منطقی و قانع کننده، ضمن نقل روایاتی چنین نوشته است: هر مردی که زنش آرایش کرده از خانه بیرون رود، بی‏غیرت است. هر زنی که معطر از خانه خارج شود تا مردان بوی او را دریابند، بدکار و آلوده است. هر زنی که خود را برای غیرشوهرش خوشبو کند مایه ننگ است.
در درستی سند و دلالت روایات نامبرده تردید نیست، جز آنکه آنچه بیش از نقل روایت دارای اهمیت است‏شیوه ارائه روایت و بیان دلایل است.
راستی، آیا می‏توان از مردان انتظار داشت که کتابی برای همسرشان به خانه ببرند که در آن بدون ارائه دلیل، کوشش شده تا ابت‏شود مردی که زنش کم حجاب است، بی‏غیرت و همسرش آلوده و مایه ننگ است؟ ! آیا امروزه راهی برای انضباط اخلاقی دختران و زنان باقی نمانده است مگر آنکه مانند برخی نویسندگان به زنان هشدار دهیم که با برهنگی، ران آن‏ها چاق می‏شود و دچار سرماخوردگی و سنگ کیسه صفرا می‏گردند. آیا این همان «بهترین شیوه‏» راهنمایی افراد است که خداوند پیامبرش را به آن سفارش کرده است! آنجا که می‏فرماید: «و جادلهم بالتی هی احسن‏» (2) ; «با آنان به شیوه‏ای که نیکوتر است‏به گفت و گو بپرداز.»
در گفتار رهبران معصوم: از رفتار هر زنی که خود را برای غیرهمسر خوشبو کند نکوهش شده است، خواه بی‏حجاب باشد یا با حجاب; هرچند می‏پذیریم که این رفتار از بانوان متدین و با حجاب کمتر مشاهده می‏شود. متن صحیح گفتار چنین است: «ایما امراة تعطرت ثم خرجت فمرت علی قوم لیجدوا ریحها فهی زانیة; (3) هر زنی [با حجاب باشد یا بی‏حجاب] عطر استفاده کند و از خانه بیرون رود و از کنار مردان بگذرد تا آن‏ها بوی خوش او را دریابند، وی زشت‏کار است.»
کسی که نمی‏داند با چه شیوه‏ای نابسامانی فرهنگی را سامان دهد هرچند دارای بهترین ابزارها باشد نمی‏تواند کمترین قدمی در راه زدودن آن نابسامانی بردارد و کار را برای دیگران دشوارتر می‏سازد. به گفته سعدی: یا سخن دانسته گوی ای مرد بخرد یا خموش.
به فرموده رسول اکرم صلی الله علیه و آله «من عمل علی غیر علم کان ما یفسد اکثر مما یصلح; (4) آن که ندانسته بخواهد کاری را سامان دهد، آنچه تباهی و خرابی بارآورد بیشتر است از آنچه اصلاح کند.»
نیز امام صادق علیه السلام فرموده است: «العامل علی غیر بصیرة کالسائر علی غیر الطریق لایزیده سرعة السیر الا بعدا; آن که بدون آگاهی و شناخت، کاری را انجام می‏دهد مانند کسی است که بیراهه می‏رود. هر چند شتاب کند از هدف دورتر می‏گردد.» (5)
باید بدین واقعیت تلخ اعتراف کرد که بخشی از علت پوشش ناکامل بانوان امروز جامعه ما به سبب برخوردهای ناصحیح یا ناآشنایی به شیوه آموزش و راهنمایی افراد است. آدمی زمانی که بتواند با شیوه‏های صحیح، دیگری را با خود هم عقیده کند، به توجیهات غیرمنطقی یا تحمیل و ناسزاگویی رو نمی‏کند. زمانی که تحمیل و ناسزا به میان آمد معلوم می‏شود که فرد از راه‏های عاقلانه و سنجیده به بن بست رسیده است. اجبار در جایی به کار می‏رود که همه شیوه‏های تربیتی به کار گرفته شده و شخص با همه توجیهات، نخواسته ست‏سخن درست را بپذیرد و از طرفی می‏خواهد محیط اجتماعی را برای دیگران آشفته و آلوده سازد.
رنج‏آور است که اینک پس از گذشت‏بیست‏سال از پیروزی انقلاب شکوهمند ملت مسلمان ایران، کمتر کتابی را می‏توان یافت که به طور گزیده و جامع، موضوع پوشش بانوان را با نگاهی روان شناختی و جامعه‏شناختی مورد تحقیق و بررسی قرار داده باشد و محتوای آن، بدون مطالب شعار گونه و تکراری، برای زنان و دوشیزگان مفید باشد و حجاب را تنها از یک جنبه ارزیابی نکرده باشد.
زمانی که فرد از فواید حجاب و پیامدهای بی‏حجابی چیزی نداند، بدان پایبند نمی‏شود.
نخستین موضوعی را که مبلغ مورد توجه قرار می‏دهد، این است که پیوسته عامل بی توجهی زنان و دختران به حجاب را انحراف اخلاقی و اعتقادی نمی‏داند و مطمئن است که برای معتقد کردن دختران و زنان به حجاب، تنها دانش افزایی آنان نیز چاره کار نیست و باید به اموری دیگر هم توجه داشت. در این گفتار به ه علتهای این پدیده اشاره می‏کنیم:
1 - سستی و تزلزل ایمان
اولین قدم در راه هدایت این گروه از بانوان، پس از آگاه کردن ایشان، معتقد ساختن آنان به مبانی اخلاقی و دینی است. تا زمانی که فرد به خداوند و حکیم بودن او و نیز به وجود روز واپسین اعتقاد نداشته باشد، بسیار دشوار است که بتوان در وی اعتقاد و رفتاری پایدار نسبت‏به حجاب پدید آورد. اگر ایمان زن استوار نباشد، در پی سیراب ساختن حس محبت‏خواهی، به شیوه‏های ناروا رو می‏کند و خود و دیگران را به رنج می‏افکند. بنابراین باید کوشید که اول والدین از محبت‏به فرزندان خود دریغ نورزند تا آن‏هادر محیط خانه احساس شکوه و ارج کنند و به جلوه‏گری‏های خیابانی نپردازند.
برای این کار باید احادیثی که در گرامی داشت مقام آن‏ها است، به ایشان یادآوری کرد. یک ضرب المثل ایرلندی می‏گوید: زن را با شمشیر بزنی بهتر از آن است که به او بی‏اعتنایی کنی.
دوم آن که: از تبعیض میان فرزندان و مقایسه آن‏ها با یکدیگر بپرهیزند. زیرا پیوسته در این مقایسه کردن‏ها فرد شکست‏خورده که احساس حقارت می‏کند، می‏کوشد تا به هر وسیله به خودنمایی و جلب توجه بپردازد و همین امر زمینه‏های انحراف او و دیگران را فراهم می‏سازد.
سستی ایمان در مردان نیز گاه سبب دور شدن ایشان از غیرت می‏گردد. بنابراین سزاوار است که به موازات هدایت‏بانوان، در طریق تقویت ایمان و اعتقادات مردان نیز کوشید تا ناخواسته عامل کم توجهی خانواده‏شان به حجاب نشوند.
زمانی که مرد در جنبه‏های مختلف زندگی احساس ناکامی کند، ناخواسته با توسل به توانایی‏های آماده‏اش در پی جبران کست‏بر می‏آید. در چنین موقعیتی، برای مردانی که ایمان کاملی ندارند، یکی از راه‏ها، وادار ساختن همسر و اعضای خانه به کم حجابی است. فرد ممکن است‏بدین وسیله بخواهد با نمایش گذاشتن زیبایی‏های همسرش، احساس توانمندی و مباهات کند.
از این رو باید نیمی از مسؤولیت زنان را در پایبندی به حجاب بر عهده مردان دانست. هرگاه او به هر علت نتواند حضور تاثیرگذاری در خانواده داشته باشد، فرزندان تربیت و پرورش صحیحی نمی‏یابند، نیز باید حدود روابط فامیلی را برای اعضای خانواده مشخص کرد و از آمیختگی جلسات زن و مرد بپرهیزیم.
2 - انحراف اخلاقی و اعتقادی
وراثت و محیط دو عامل تاثیرگذار با اهمیت در تربیت افراد است. مربی و مبلغ بدون در نظر گرفتن این دو عامل نه می‏تواند موقعیت افراد را دریابد و نه با تبلیغ خود تاثیر دلخواهی بر رفتار ایشان داشته باشد. چگونه می‏توان از دختری که در دامن مادری ناآشنا به اصول اخلاقی تربیت‏شده و در محیط مدرسه و اجتماعش به این اصول بهایی داده نشده، انتظار داشت که به پوشش اسلامی معتقد باشد. از این رو مربی ناچار است در آموزش‏های خود، نسبت‏به رعایت اصول اخلاقی، انگیزه آفرینی کند و برخی از زیان‏های اختلاط زن و مرد و بی توجهی به اصول اخلاقی را یادآور شود. گاه لازم است‏بعضی حوادث و خاطرات تلخ که در اثر انحراف اعتقادی برای خانواده‏ها پیش آمده است، بیان گردد و از آن بهره‏برداری تبلیغی شود.
3 - راهی برای ستیز با جامعه
این واقعیت تلخ را نمی‏توان از نظر دور داشت که یکی از عوامل بی‏توجهی دختران و زنان به حجاب، ستیز با جامعه و گریز از تحقیر است. ارائه تصویر ناصحیح از حجاب و انتظار گوشه نشینی از زنان مسلمان، گویا سبب شده است که برخی پوشش اسلامی را برای خود نوعی عامل تحقیر و مانع پیشرفت‏بپندارند. آموزه‏های ناصحیح نیز سبب شده است که زن در بسیاری از مواقع، خود را مقهور مرد بشناسد و بپندارد که او می‏خواهد زن را به خدمت‏خویش محدود سازد. گویا در نگاه مردان، زن موجودی است که فقط برای خدمت‏به مرد آفریده شده است و خود در آفرینش سهمی ندارد.
با چنین پندار و توهم ناصواب، زن هر گونه اصول انضباطی و اخلاقی را که از سوی مرد سفارش شود، برای خود نوعی عامل محدودیت‏زا قلمداد می‏کند و می‏خواهد از آن بگریزد. در این حالت، زن با بی‏توجهی خود به حجاب قصد فسادانگیزی ندارد و تنها می‏خواهد نشان دهد که وی نیز دارای امتیازاتی است که در صورت لزوم می‏تواند در جلب توجه مردان از آن استفاده کند. در این مرحله زنان چند کوشش را سر لوحه کار خود قرار می‏دهند:
1 - 3 - همدوش شدن با مردان
هنگامی که زن خود را در نظام آفرینش و درنگاه مرد کم مقدار بپندارد، در پی اثبات استعداد و توانایی خود به تکاپو می‏افتد و یکی از راه‏های موفقیت‏خود را در هم دوش شدن با مردان جست وجو می‏کند. به گمان او هر چه به حوزه فعالیت مردان نزدیک شود و در قلمرو مرد گام نهد بهتر و زودتر می‏تواند به نقش حقیقی خود دست‏یابد و نیرو و استعدادش را شکوفا سازد. در آن صورت، مرد نمی‏تواند به دارا بودن امتیازی خود را بر زن برتر بنمایاند و او را از چیزی محروم کند.
در چنین حال باید به زنان امنیت داد و در عمل به آن‏ها ثابت کرد که مرد خود را برتر از او نمی‏داند و زن را در درک، هوش، هنر و فرهنگ، خردتر از خود نمی‏شناسد و او را مکمل خود می‏داند، نه رقیب.
2 - 3 - سلطه بر مرد
چون کسی نسبت‏به فرد یا گروهی احساس ستم کند و در خود توان مقابله و مبارزه نبیند، کینه ستمگر را در دل جای می‏دهد تا در فرصت مناسب بر او بتازد و حق خود را از او بستاند.
هیچ تردیدی نیست که یکی از علل بدخلقی و بهانه‏جویی زنان در محیط خانه و بی‏توجهی به حجاب در بیرون خانه، احساس ستمدیدگی است. وقتی زن در نگاه مرد، بی‏لیاقت و کم خرد و سست همت‏شناخته شود، شک نیست که زن در صدد تلافی بر می‏آید و می‏کوشد تا با ارائه امتیازات ظاهری و جسمی، مرد را اسیر هوس‏های خود و به داشتن توان زن معترف سازد.
3 - 3 - آزار رسانی
زن در نیروی عاطفی برتر از مرد است و از این که مشاهده کند مرد با قدرت جسمانی سعی دارد در همه چیز، خود را برتر از زن بشناساند، ناخرسند است. از طرفی زن به خوبی ضعف مرد را در نیاز غریزی به زن، حس می‏کند و می‏داند که آفریدگار، مرد را در این طلب و نیاز بسیار ضعیف و سست آفریده و زن را در غریزه جلوه‏گری و ناز، قدرت بخشیده تا بدین وسیله ضعف جسمی زن در برابر قدرت بدنی مرد جبران شده باشد.
در این حال، اگر زن از ایمان، کم بهره باشد، با نشان دادن زیبایی‏های خود و سود جستن از ضعف مرد، قدرت خود را به رخ می‏کشد تا مرد را به شیفتگی وادارد و خود از این حالت وی لذت ببرد.
مربی آشنا در مقابله با چنین نگرش‏های نسنجیده می‏کوشد تا زن را از این تفکر اشتباه بیرون آورد و به او بفهماند که با توسل بدین شیوه نه فقط مرد به وظایف خود در قبال زن آشنا نمی‏شود، بلکه راه‏های آسیب به زنان فراهم‏تر می‏گردد. جامعه در موقعیت نابسامان اخلاقی، نه برای زن امنیت آور است نه برای مرد. تا فرهنگ اجتماعی و تفکر بشری، زن را آنچنان که آفریدگارش خواسته است، نشناسد، با خود نمایی‏های خیابانی به حقی دست نمی‏یابد. آنچه زن با توسل به خودنمایی به دست می‏آورد، نمای آزادی است نه خود آزادی.
هنگامی که زن شخصیت‏خویش را باور کرد و خود را والاتر از یک شی‏ء گران‏بها شناخت، بدون کمترین سفارشی آنچه را لازمه محافظت از خویشتن است، به کار خواهد بست و طوری رفتار می‏کند که مرد هم او را یک انسان تمام عیار بداند. باید مربی به بانوان و مردان بیاموزد که حجاب حق مرد نیست که زن ناچار از مراعاتش باشد. زن برای حفظ پاکی از برهنگی می‏پرهیزد، هرچند از پاک ماندن او، مرد (همسر) نیز بهره‏مند می‏شود. اگر مراعات حجاب برای حفظ حق شوهر و پدر بود می‏بایست‏با رخصت آن‏ها و بی‏تفاوتی‏شان نسبت‏به حجاب، زن بتواند ناپوشیده در مجامع حاضر شود، حال آن که چنین حقی به ایشان داده نشده است.
4- احساس محدودیت، خشونت و سخت‏گیری
از مهم‏ترین وظایف مبلغ و رموز موفقیت وی شناخت‏بهترین راه تفهیم موضوعات به مخاطبان است. بدین وسیله می‏توان دشوارترین وظایف را در نگاه آنان آسان جلوه داد و به عکس، تکالیف آسان را سخت و تلخ نشان داد. اینکه برخی زنان و دختران از رعایت پوشش کامل می‏پرهیزند یکی بدین علت است که می‏پندارند این پوشش فقط برای محدود ساختن فعالیت‏های ایشان و سلب نیروی اختیار و انتخاب آنان است.
در تفهیم ضرورت حجاب برای بانوان، حقیقت جز این نیست که گاه تعریف و ترسیم نامناسب حجاب خود مهم‏ترین سبب نپذیرفتن حجاب از سوی بانوان است. بدین منظور باید به نکات زیر توجه داشت:
الف: روان شناسان رفتارهای نابخردانه جوان را ناشی از دگرگونی ترشح غدد و مسمومیت روانی می‏دانند. (6) بدین سبب مراعات بیشتر اصول مصونیت‏آور و ضوابط اخلاقی را به اشتباه عامل محدود کننده اختیارات خود می‏پندارند و امر و نهی دیگران در این باره را نوعی تجاوز به حریم خود می‏شناسند و پیوسته در بروز هر رفتار به شیوه‏ای بیمار گونه در پی اثبات هویت و نشان دادن شخصیت مستقل خویش‏اند و مهم‏ترین معیار نزد آنان حفظ استقلال فکری و بلوغ شخصیتی است.
بنابراین اگر در انتخاب نوعی لباس کم پوشش، پافشاری می‏کنند معمولا برای فسادآفرینی یا آزرده‏سازی والدین نیست. گویا می‏خواهند به خود و دیگران بباورانند که بزرگ شده‏اند و می‏توانند خود درباره طرز پوشیدن لباسشان تصمیم بگیرند.
در این مرحله مهم‏ترین وظیفه مربی درک موقعیت فرد و تشخیص انگیزه او است. وی نباید در نخستین قدم این رفتارها را برگرفته از خوی فسادآفرینی فرد بشناسد و او را به داشتن چنین انگیزه متهم سازد، که این شیوه جوان را ناخواسته به همین انگیزه وادار خواهد ساخت.
ب: سزاوار است‏با درک موقعیت جوان به وی تفهیم کرد که برای کسب استقلال فکری و خودآزمایی شخصیت، شیوه‏های پسندیده‏تری نیز وجود دارد که هیچ آسیبی را برای وی و دیگری در برندارد. چه بهتر که از آن شیوه‏ها استفاده کند. از طرفی، هیچ‏گاه مراعات ضوابط صحیح اجتماعی در روابط زن و مرد به معنای محرومیت و محدودیت و سلب آزادی و انتخاب نیست.
سلامت زندگی ما آدمیان در هر زمینه نیازمند رعایت ضوابط اخلاقی و اصول اجتماعی است، بی‏اعتنایی به این ضوابط نه نشان رشد فرهنگی است و نه علامت استقلال و شخصیت فرد.
ج: تفهیم این نکته به والدین ضروری است که مراقبت از جوان به معنای اظهار خشونت و سخت‏گیری بی‏مورد نیست. خشونت و سخت‏گیری والدین هرگاه بدون توجیه منطقی و تنها برگرفته از سلیقه پدر و مادر باشد، یکی از عواملی است که بر خلاف انتظار، روح تسلیم وسازش را در فرد به سرکشی و گستاخی مبدل می‏کند و کار تربیتی را بر والدین دشوارتر می‏سازد.
در طریق توجیه ایشان توجه دادن بدین نکته ضروری است که نباید از خردسالی به دختران تفهیم کرد که «دختر موجودی مقید، محدود و تحت‏سلطه است و پسر به عکس، موجودی آزاد، قدرتمند و سلطه‏گر.» ! این تفکر و تعریف متضاد از دختر و پسر، دختران را به کوشش تلافی جویانه و سرکشی وا می‏دارد. به حقیقت‏یکی از دشوارترین وظایف والدین و مربیان، ارائه تصویر و تفسیر صحیح از وجود زن و مرد است.
فرزندان ما باید زن و مرد را مکمل یکدیگر بشناسند نه ضد هم. از طرفی، انتظار رعایت پاره‏ای اصول انضباطی از دختران، به معنای «آزادتر بودن پسران و محدود بودن دختران نیست.» آسیب‏پذیری دختر است که سبب می‏شود از او انتظار داشته باشند که اصول انضباطی را بیشتر مراعات کند.
د: یادآوری این نکته به والدین ضروری است که تفاوت گذاشتن میان آزادی پسر و دختر در خانه و بیرون آن - در آن‏جا که رواست - باید با توجیه منطقی صورت گیرد. تفاوت غیرمنطقی و توجیه‏ناپذیر میان این دو سبب می‏شود دختر در جایی که میدان را برای آزادی خود گشاده‏تر می‏بیند شتابان به آن رو کند و گاه مصالح خود و خانوده‏اش را در نظر نگیرد و تنها بدین بیندیشد که هر روز بیشتر از قبل، مثل مرد شود.
5- انگیزه‏های سیاسی
تاثیرپذیری افراد از پدیده‏ها و کنش‏های سیاسی، امری انکارناپذیر است. به موجب این امر، فرد زمانی که به هر علت - بجا یا نابجا - با موجودیت‏سیاسی حاکم مخالف شود یا بخشی از عملکرد آن را نپسندد و از سویی نتواند واکنشی ستیزه جویانه پیش گیرد، مخالفت‏خود را در رفتارهای اجتماعی‏اش ظاهر می‏سازد و اگر حاکمیت‏سیاسی و اجتماعی با مذهب گرایان است، او سعی می‏کند هر چه نشان مذهب دارد از خود دور سازد و بر ضد آن، موضع‏گیری کند.
امروزه این پدیده، پوشش بانوان را نیز در برگرفته است و گروهی از کم حجابان سعی دارند با بی‏توجهی به حجاب، به ارزش‏های موجود در نزد مذهب گرایان حاکم بی‏اعتنایی کنند. مردان نیز گاه به همین انگیزه سعی در کم حجابی همسران خود دارند، تا بدین وسیله به نوعی، رنجش خود را از طرز تفکری خاص، التیام بخشند.
حقیقت آن است که به هیچ شیوه نمی‏توان از تاثیرپذیری این پدیده جلوگیری کرد، جز آن که به شیوه‏هایی می‏توان از فراگیر شدن آن کاست.
نخستین گام ثمربخش این است که به افراد تفهیم شود که آدمی نباید در ستیز با نوعی طرز تفکر، همه خوبی‏های آن را نادیده انگارد. لجاجت و مخالفت نباید سبب شود که فرد سود وزیان خود را در نظر نیاورد و پیوسته به راهی گام بردارد که برای وی و جامعه‏اش آسیب آفرین است.
دوم: گروهی که حاکمیت‏سیاسی را بر عهده دارد و نیز هواداران ایشان، پیوسته باید جوانب رفتارهای خود را در نظر گیرند تا مبادا کرداری از ایشان مشاهده شود که افراد را از پذیرش عقاید صحیح نیز دور سازد و ناخواسته به پیمودن راه باطل سوق دهد.
سوم: همواره نباید میان تمامی «سیاست‏های جاری‏» و «دین‏» پیوندی قطعی برقرار دانست، به طوری که افراد بپندارند که مخالفت‏با هر شیوه جاری سیاسی در حقیقت نوعی مخالفت‏با دین است و آنگاه که با پدیده‏ای سیاسی مخالف شوند گمان کنند که برای نپذیرفتن آن پدیده، چاره‏ای جز مخالفت‏با فرامین دین ندارند و همین امر سبب شود که رفته رفته اعتقاد ایشان به اصول مذهبی سست گردد و راهی برای بازگشت‏خود نیابند.
6 - آموزه‏های اشتباه
برخی از پدران و مادران به منظور هوشیار ساختن دختران خود و در امان نگاه داشتن ایشان از آسیب‏های اخلاقی، می‏کوشند تا افراد غیر همجنس ایشان را موجودی مرموز و ناامن جلوه دهند که پیوسته باید از او گریخت. فرد نامحرم وجودی نامطمئن، هراس‏آور با انگیزه‏هایی آلوده است که برخورد با او آداب و انضباط ویژه‏ای دارد که از عهده هر کس برنمی‏آید.
حقیقت آن است که این گونه ترسیم‏سازی از شخصیت افراد غیر همجنس، گاه دختران را بیش از آن که در پرهیز از نامحرم قرار دهد، به شناخت دنیای آنان کنجکاو می‏سازد و نما و تفسیر احکام را در نگاه وی پیچیده، موهوم و غیر متعارف جلوه می‏دهد.
حس کنجکاوی ویژه دوره نوجوانی و جوانی پیوسته سبب می‏شود که افراد، هر پدیده‏ای را که پیش از این آن‏ها را به پرهیز از آن هشدار می‏داده‏اند، بیازمایند و از موارد مصرف آن و خطرهای احتمالی‏اش اطلاعاتی به دست آورند; هر چند این آزمودن اندکی با خطر همراه باشد.
دختران جوان و گاه زنان همواره در جست وجوی شناخت روحیات و تمایلات کسانی‏اند که با ایشان در ارتباط‏اند. آنان همیشه می‏خواهند بدانند که چه عوامل جاذبه‏آفرینی در ایشان وجود دارد که چشم‏ها را خیره می‏سازد و دل‏ها را به شیفتگی وامی‏دارد.
در این میان یکی از عواملی که ایشان را در این شناخت‏یاری می‏سازد کم‏پوشیدگی و نیمه برهنگی است. این امر پارسایی و متانت مرد را دستخوش هوس می‏گرداند و روحیات و تمایلات مرد را به سهولت عیان می‏سازد و دنیای اسراسرآمیز و پرهیجان او را بهتر می‏شناساند.
مربیان کارآزموده بیش از هر کس می‏دانند که در امان داشتن دختران، مستلزم پرهیز دادن افراطی آنان از پسران و مردان نیست. آموزه‏ها در این باره زمانی تاثیر صحیح و دلخواه دارد که با اصول تربیتی و سفارش‏های منطقی آمیخته باشد. بدین منظور باید این نکات را از نظر دور نداشت.
1. در تشریح و بیان هر موضوع و خاطره، نباید از افراط و دورغ‏سازی پرهیز کرد و رخدادهای تجربه شده را همان گونه که به وقوع پیوسته‏اند، برای فرزندان بیان کرد و هرگز برای ایجاد ترس اضافی، باید به تحریف واقعیت رو نمود. اگر از پسری یا مردی نسبت‏به زنی رفتاری ناروا صورت پذیرفته است، با درج مطالب غیر واقعی، مساله تشدید نگردد و حادثه بزرگ‏تر از آنچه بوده نشان داده نشود.
2. در تعلیم اصول دینی پا فراتر از آنچه دین خواسته است ننهیم و نخواهیم پرهیزگارتر از آن باشیم که خداوند خواسته است. بدین منظور بایست چنان که از محرمات گفته می‏شود از آنچه حلال است نیز استفاده شود و دختران در انجام آنچه خدا روا دانسته است آزاد باشند، هر چند سزاوار است که این آزادی بانظارت خود فرد، مربی یا والدین او همراه باشد.
شرم و خجالت نسبت‏به افراد غیر همجنس، زمانی حافظ حدود و شؤون رفتار دختر و پسر با یکدیگر است که درون مایه‏ای از دلایل منطقی با خود داشته باشد. آن شرم افراطی که در روایات مورد نکوهش قرار گرفته است، عامل زبونی و ترس است نه حافظ پاکدامنی. «شرم افراطی گاه فرد را چنان زبون می‏سازد که در مقابل افراد غیر همجنس اراده را از او می‏ستاند تا جایی که ناخواسته به دشمن خود پناه می‏برد.» (7)
مبلغ هوشمند وظیفه دارد رعایت‏حدود را به مخاطبان خود بیاموزد. به آن‏ها یاد دهد که در ارتباط با هر فرد - محرم یا نامحرم - باید اصولی در نظر گرفته شود. این اصول گاه بازدارنده و بیم‏دهنده است و گاه تعریف‏کننده روابط انسانی و اسلامی. فرد غیر همجنس، هیولا نیست. موجودی است‏با طبیعتی متفاوت با جنس ما; جز آنکه اصول و آداب اجتماعی و شرعی رابطه با وی باید رعایت‏شود.
در نظر گرفتن این اصول نیز نه تنها ارزش اجتماعی انسان را پایین نمی‏آورد، موقعیت و منزلت او را نزد سایرین بالا می‏برد و نشانگر آشنایی فرد با ضوابط اخلاقی و اجتماعی است.
3. در دوره نوجوانی و جوانی بایست صمیمانه پیرامون شناخت طبیعت زن و مرد با فرزندان به گفت وگو نشست و آنان را راهنمایی کرد. پیش از آنکه آنان بخواهند با کوشش‏های انحرافی و خطرآفرین، با دنیای افراد غیر همجنس آشنا شوند همان بهتر که ما خود هر آنچه این دانش‏اندوزی آنان را کامل‏تر می‏کند به ایشان بیاموزیم و در انجام این مهم از چیزی نهراسیم.
7- تظاهر به زیست مترقی اجتماعی
رفتارهای مردم از نظر مرتبه اجتماعی سه گونه است: غیر اجتماعی، عادی و مترقی. همه افراد دوست دارند نوع روابط اجتماعی خود را با دیگران در سطح عالی حفظ کنند و خود و خانواده‏شان را مردمانی با فرهنگ و آداب مترقی نشان دهند. اما گاه این کوشش با موانعی روبه‏رو می‏شود که نابهنجاری اجتماعی می‏آفریند. از آن نمونه به دو مورد اشاره می‏شود.
1.گاه موقعیت‏خانواده‏ای به سبب عوامل جغرافیایی، محدود بودن روابط اجتماعی، وضع درآمد و اموری دیگر، به گونه‏ای است که زمینه رشد فرهنگ و آداب اجتماعی (Folkways) برای ایشان فراهم نیست، اما از طرفی مظاهر فرهنگ و نمونه‏های مترقی رفتارهای اجتماعی از نگاه آنان دور نیست; مانند آن که به وسیله رسانه‏هایی همچون تلویزیون، شاهد نوعی منش‏های اجتماعی‏اند که به نظر ایشان مترقی‏تر از مرحله‏ای است که خود در آن قرار گرفته‏اند.
یا فرزندی از خانواده، خود را در سطحی پایین و دور از فرهنگ و رسوم متعالی مشاهده می‏کند و می‏کوشد تا به هر وسیله ممکن، ضعف خانوادگی‏اش را با تظاهر به رفتارهای نوین اجتماعی پنهان کند یا خود را ممتاز از خانواده و در سطحی والاتر نشان دهد.
با تاسف، بعضی از دختران جوان می‏پندارند که سنت‏شکنی و بی‏اعتنایی به اصول مذهبی علامت رشد فکری و اجتماعی است و به همین سبب از هر چه نشان دهنده پایبندی آنان به اصول اخلاقی و مذهبی است فاصله می‏گیرند و در رفتارهای خود شیوه بی‏تفاوتی و آزادمنشانه برمی‏گزینند.
گاه در چنین خانواده‏ها نه یک فرد، بلکه همگی سعی می‏کنند پایین بودن سطح درآمد یا فرهنگ اجتماعی خود را با رفتارهای مترقیانه پنهان کنند و خویشتن را از نظر وضع اقتصادی و فرهنگی رشد یافته و امروزی جلوه دهند.
2.خانواده‏هایی که درآمد ایشان در مدت کوتاه افزایش چشمگیری می‏یابد، می‏کوشند تا سطح اجتماعی و فرهنگی خود را نیز رشد دهند یا آن را رشد یافته نشان دهند و خود را در زمره خانواده‏های سطح بالا وانمود کنند. «آن‏ها بدون کسب مقدمات لازم فرهنگی - با این تصور که رشد اجتماعی نیز ممکن است‏به سهولت درآمدهای کاذب، رشد کند - به انجام کارهایی رو می‏کنند که برای خود و نظام اجتماعی مشکل‏آفرین است. توصیه فرزندان به بروز رفتارهای به اصطلاح اجتماعی، رفتن به مهمانی‏های مجلل، پوشیدن لباس‏هایی با رنگ‏ها و مدل‏های عجیب، اختلاط دختران و پسران در مراسم، رقص دختران با پسران و کارهایی از این نمونه، نمایی از همان رفتارهای مشکل‏آفرین است.» (8)
این خانواده‏ها بدین نکته کمتر توجه دارند که هیچ‏گاه رشد سریع درآمد خانواده به مفهوم رشد سطح فرهنگ و تفکر افراد آن خانواده نیست و گاه میان این دو هیچ توازن و تناسبی وجود ندارد. «خانواده‏هایی که دارای هویت اجتماعی روشنی هستند و برای روابط اجتماعی خود، حدود مشخص و تعریف شده قائل‏اند، چنین ناشیانه به افراطگری گرفتار نمی‏شوند.» (9)
8. تاثیرپذیری از محیط
این عامل به قدری در طرز رفتار اشخاص تاثیرگذار است که ادعا می‏شود همه رفتارها و معتقدات اشخاص تابع عوامل تربیت (وراثت، محیط خانوادگی، اجتماعی و ...) است. چه افراد غیرمسلمانی که اگر در محیط اسلامی یا خانواده مذهبی پرورش می‏یافتند، مسلمان بودند و برعکس، چه فراوان دختران و زنان ناپوشیده‏ای را می‏توان یافت که با کمترین راهنمایی، بانوان پاک و معتقد می‏گردند.
مهمترین رمز موفقیت مربی در اصلاح رفتار اشخاص، درک موقعیت آن‏ها است. او باید بنگرد که اگر خودش در خانواده یا محیط اجتماعی ناسالم زندگی می‏کرد تا چه میزان می‏توانست‏خویش را از رفتارهای نامناسب دور بدارد و به اصول اخلاقی پایبند باشد. با خود بیندیشد که به واقع زنان و دختران کم‏حجاب مخاطب وی، تا چه میزان از آموزش‏های لازم درباره رفتارهای صحیح و فواید پاکدامنی بهره‏مند بوده‏اند که به جلوه‏گری خیابانی می‏پردازند!
هیچ‏گاه نمی‏توان بدون در نظر گرفتن موقعیت‏خانوادگی و اجتماعی افراد، رفتار و اعتقادات ایشان را مورد نکوهش جدی قرار داد. آدمی موجودی است که هر چه را به نفع خود بداند می‏پذیرد و در راه دستیابی به فواید آن، دشواری‏ها را به آسانی تحمل می‏کند و در این راه به اندرز کسی نیازمند نیست.
مهم‏تر این‏که تاثیر پدیده محیط به گونه‏ای است که در زمان طولانی، اعتقادات اشخاص را دستخوش دگرگونی و آلودگی خود می‏سازد و رفتارها را ثبات می‏بخشد، به طوری که پس از ترک آن محیط نیز همچنان تاثیرات زیانبار گذشته باقی است. از این رو هرگاه بانویی به هر علت‏برای مدتی نتواند یا نخواهد پوشش خود را رعایت کند، پس از تغییر شرایط محیطی‏اش نیز، بازگرداندن وی به شرایط پوشیدگی بسیار دشوار است. زیرا گذشت زمان گناه را نزد وی آسان و عادی می‏سازد و رفته رفته اعتقاد جدیدی در وی پدید می‏آورد که بدان خو می‏کند و چه بسا رفتار خود را ناپسند نمی‏شمرد تا بخواهد از آن باز ایستد.
در این موقعیت، مربیان و مبلغان کارآزموده خوب می‏دانند که برای راهنمایی این افراد باید سنجیده‏تر گام برداشت و باید مدت زمانی طولانی آن‏ها را در شرایط بهتر قرار داد تا رفته رفته تاثیر محیط گذشته در آن‏ها خنثی شود و از محیط سالم تاثیر بپذیرند.
9. خودباختگی (کم‏پنداری خویشتن)
از آنجا که خودباختگی فرهنگی، پیش درآمد وابستگی فرهنگی و سیاسی است، سال‏ها است که جامعه‏شناسی صنعتی غرب برای گسترش آن در جوامع شرق کوشش می‏کند. هدف آن است که ارزش‏های معنوی فرهنگ‏ها نزد ملت‏ها بی‏مقدار جلوه کند تا به سادگی خود را وابسته فرهنگی و سیاسی بیگانه بشناسند و از این طریق احساس بزرگی و عظمت کنند.
از آن زمان که غرب اصول اخلاقی و معنوی را دور افکند، ناچار به علم و رفاه و صنعت، بیشتر بها داد، تا بدین وسیله خلا فرهنگی خویش را جبران کند و مردمان دیگر فرهنگ‏ها را بفریبد و به فرهنگ پوشالی خود جذب کند. از این پس، شرق‏نشینان مجذوب رفاه و علم و صنعت و اختراعات غرب شدند و آنچه خود داشتند همه خرد پنداشتند و غرب در نگاهشان عظمت و شکوه صد چندان یافت و گمان کردند که آن‏ها با دارا بودن نبوغ و دانش و تخصص، همه‏چیزشان ستودنی است و آنچه ما داریم سراسر نکوهیده است. در آنجا زنانی یافت می‏شوند که بی‏پوشش مناسب، به مدارج علمی و سیاسی و اقتصادی دست‏یافته‏اند، و در اینجا بانوانی با بهترین پوشش، در پایین‏ترین مرتبه اجتماعی، علمی و اقتصادی!
با گذشت زمان، این خودباختگی برای انسان شرقی معیاری کلی استخراج کرد که: آنچه او (انسان شرقی) معتقد است و انجام می‏دهد با عقب‏افتادگی پیوند دارد، چنان‏که آنچه آن‏ها (انسان غربی) معتقدند و در پیش گرفته‏اند، با «پیشرفت‏» رابطه‏ای ناگسستنی دارد.
این خودباختگی، به تدریج تبلیغات و برنامه‏های فرهنگی ما را هم در بر گرفت و تاکنون، در فیلم‏ها، زنان باعفت و حجاب بیشتر به صورت خدمتکار خانه یا مدرسه، فالگیر، جادوگر، عناصر ژولیده و بی‏ادب و بی‏سواد نمایش داده می‏شوند و بی‏حجابان، نظیف و مؤدب و بافرهنگ! (10)
سزاوارترین وظایف مبلغان که در زدودن چنین افکار انحرافی، بدان توجه دارند، تبیین این حقیقت است که: آنچه آنان را به پیش می‏برد کنار نهادن اصول اخلاقی و معیارهای دینی مانند حجاب نیست; چنان که مانع پیشرفت ما نیز در نظر گرفتن معیارهای دینی مانند حجاب نیست. سلسله‏ای مسایل است که مردمان هر کشوری بدان‏ها بها دهند کشورشان توسعه می‏یابد، هر چند به معیارهای اخلاقی و دینی پایبند نباشند. و آن که به آن‏ها بها ندهد عقب می‏ماند، هرچند به اخلاق و دین پایبند باشد; از آن نمونه: رعایت‏بهداشت، نظم اداری و اجتماعی، مدیریت صنعتی و بهره‏جویی از فن‏آوری پیشرفته است.
زمانی که مربی اندرزهای خود را بدون تحلیل‏های علمی مناسب ارائه کند به نتیجه دلخواه دست نخواهد یافت و نه فقط جوانان که بزرگسالان نیز به اشتباه می‏پندارند «دور افکندن اصول اخلاقی و دینی، مایه رشد و توسعه اجتماعی است و پایبندی به اصول اعتقادی عامل عقب‏گرد و رکود.» سال‏ها پیش بی‏خردانی مانند رضا شاه نیز به همین گونه می‏اندیشیدند. وی در نامه به محمود جم - که کشف حجاب در کابینه او انجام گرفت - می‏نویسد: این چادر چاقچورها را چطور می‏شود از بین برد! دو سال است که این موضوع فکر من را به خود مشغول داشته. از وقتی به ترکیه رفتم و زن‏های آن‏ها را دیدم که پیچه و حجاب را دور انداخته و دوش به دوش مردها کار می‏کنند، دیگر از هر چه زن چادری بود بدم آمده است. (11)
10. الگوهای ناپذیرفته
با همه آنچه گفتیم، نمی‏توان از این نکته غفلت ورزید که گاه وجود برخی الگوهای ناپذیرفته سبب گریز دختران و زنان از حجاب می‏گردد. الگوی نامناسب نقش تخریبی دارد و ارزش‏های معنوی را نیز در نگاه افراد تیره و نامناسب جلوه می‏دهد.
مبلغان اندیشمند به گروه مخاطب خود می‏آموزند که: وقتی بانویی پوشش اسلامی به تن می‏کند باید بداند که مسؤولیتش بسی افزون شده است. اخلاق و رفتار ناشایست، دور از شان زن مسلمان است و بدخلقی، شرارت، حسادت، رقابت ناسالم، تقلیدگری، فزون‏خواهی و تجمل‏دوستی زیبنده بانوی باحجاب نیست. حجاب زن مسلمان زمانی جاذبه‏آفرین است که دیگر دافعه‏ها در وجود او یافت نشود. هرگاه بانویی از میان همه صفات خوب تنها به داشتن پوشش اسلامی بسنده کند هرگز نخواهد توانست دیگر زنان را به حجاب و اسلام دعوت کند و به رعایت اصول اخلاقی خوشبین سازد.
نزد خیلی از زنان، حجاب - در حد چادری معمولی - آسان‏ترین علامت مسلمانی شناخته می‏شود; در حالی که قرآن چون ویژگی‏های زن مسلمان را برمی‏شمارد، حجاب را در زمره صفاتی دیگر، نشان مسلمانی او می‏داند. (12)
مهم‏ترین وظیفه مبلغ در تحلیل و بررسی این موضوع و تبیین آن برای فراگیران، تفکیک دو مساله از یکدیگر است. نخست آن که به ایشان تفهیم کند که زن به هر مرحله از رشد دست‏یابد، زمانی کوشش او در پیشگاه خدا و بندگان پاک، ارزشمند و دارای پاداش است که به حجاب پایبند باشد و با ناپوشیدگی‏اش فساد نیافریده باشد.
از طرفی «تمام دینداری زن، در حجاب خلاصه نمی‏شود.» این پندار که «هر زن بی‏حجاب، بی‏دین است و هر فرد باحجاب، دیندار کامل، پنداری غلط و ویرانگر است.» دشمنان همواره کوشیده‏اند که بین حجاب و دین پیوندی ناگسستنی به وجود آوردند تا با دور ساختن زن مسلمان از حجاب، وی را گسسته از دین نشان دهند. با همین دستاویز، تهاجمی بزرگ برای مقابله با حجاب در کشورهای اسلامی آغاز گردید و چون حجاب را از زن مسلمان گرفتند گویی همه دینش را به یغما بردند. از آن پس، زن مسلمان نمازش، روزه‏اش و هر چه نمای دین داشت را از دست داد. حال آنکه در خیلی از کشورها زن مسلمان هم بی‏حجاب بود و هم دیندار شناخته می‏شد. بنابراین بی‏مبالاتی نسبت‏به حجاب هرگز نباید به بی‏دینی پایان پذیرد یا به مفهوم آن انگاشته شود. (13)

پی‏نوشت‏ها:
1.مسائل و مشکلات زناشویی، دکتر احمدبهشتی، ج 2، ص 286. «لایلقی الله سبحانه احد بذنب اعظم من جهالة اهله و اولاده‏» قرآن کریم نیز می‏فرماید: «یا ایها الذین آمنوا قوا انفسکم و اهلیکم نارا...» .
2.نحل/125.
3.نهج الفصاحه، ص 1019، مشابه این حدیث در منابع معتبر فراوان است.
4.الکافی، ج 1، حدیث 106، کتاب فضل‏العلم، باب «من یعمل بغیر علم.»
5.همان، ح 104.
6.دنیای نوجوانی دختران، علی قائمی، ص 117.
7.تحلیلی بر روابط دختر و پسر در ایران، ص 34، با تصرف.
8.تحلیل تربیتی بر روابط دختران و پسران در ایران، ص 80 و 81.
9.همان.
10.برای شناخت نمونه‏های این ترسیم‏سازی نامناسب، ر.ک: اطلاعات، ش 19236.
11.تاریخ بیست‏ساله، حسین ملکی، ص 261.
12.نساء / 34: «فالصالحات قانتات حافظات للغیب بما حفظ الله‏»; احزاب / 35: «والحافظات ... والذاکرات ... .»
13.حریم عفاف، ص 11 و 12، با تصرف.

 

منبع: مبلغان ، شماره های 19،20و21